I. TYCHO DE BRAHE - 1546 - 1601




Tycho de Brahe był duńskim astronomem, który w swym obserwatorium na wyspie Hveen, opodal szwedzkiego wybrzeża, dokonywał wielu precyzyjnych obserwacji gwiazd i planet. Brahe był wnikliwym obserwatorem i jego mapy morza były dokładniejsze niż jakiekolwiek wykonane przed nim. W 1572 roku zaobserwował gwiazdę supernow± w gwiazdozbiorze Kasjopei. W założonym przez siebie w 1576 roku obserwatorium astronomicznym Uraniborg, w pobliżu Kopenhagi, wykonał wiele bardzo dokładnych obserwacji planet, co umożliwiło Keplerowi potwierdzenie teorii heliocentrycznej. Podał teorię budowy Układu Planetarnego, według której Ziemia miała być ciałem centralnym, okr±żanym przez Księżyc i Słońce, za¶ wokół Słońca miał kr±żyć Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn.







II. GALILEO GALILEI - 1564 - 1642




Galileusz urodził się w 1564 roku w Pizie. Zabłysn±ł geniuszem bardzo wcze¶nie, gdyż już jako student miejscowego uniwersytetu dokonał bardzo ważnych odkryć. Zauważył między innymi, że wahadło danej długo¶ci waha się w stałym tempie, bez względu na to, jak bardzo zostało odchylone od położenia równowagi. Według historycznych przekazów również w Pizie wykonał swoje słynne do¶wiadczenie - zrzucił z Krzywej Wieży dwa ciała o różnej masie, dowodz±c, że spadaj± z tym samym przyspieszeniem. W 1592 roku opu¶cił on rodzinne miasto i obj±ł katedrę na uniwersytecie w Padwie. Następnych osiemna¶cie lat było najbardziej twórczym okresem w jego życiu. Zyskał sławę dzięki pracom na temat dynamiki, czyli nauki o poruszaj±cych się ciałach, jak również dokonał wielu astronomicznych obserwacji, które zrewolucjonizowały naukowy obraz Wszech¶wiata. Używaj±c własnoręcznie skonstruowanego, prymitywnego teleskopu, Galileusz dokonał przegl±du olbrzymich, dotychczas nieznanych połaci nieba. Dostrzegł góry na Księżycu, satelity Jowisza oraz setki nowych gwiazd .¦ledził i opisywał zachowania ciał niebieskich, rejestrował gazy Wenus i wędrówki plan na Słońcu. Wszystkie swoje obserwacje opublikował w 1610 roku w ksi±żce "Gwiezdny posłaniec". Na podstawie przeprowadzonych badań Kosmosu Galileusz doszedł do wniosku, że planety i Księżyc maj± wiele wspólnych cech z Ziemi±. Mimo że każda z nich wygl±da nieco inaczej, z pewno¶ci± s± ciałami tego samego rodzaju. Twierdzenie to było zupełnym zaprzeczeniem teorii Ptolemeusza i Arystotelesa. W ten sposób Galileusz poparł tezy Kopernika i w "Dialogu o dwu najważniejszych układach ¶wiata: Ptolemeuszowym i Kopernikowym", opowiedział się za modelem heliocentrycznym. Galileusz zmarł w 1642 roku. Argumenty zawarte w jego traktatach przekonały następne pokolenia europejskich astronomów, że Ziemia kr±ży wokół Słońca.







III. JAN HEWELIUSZ - 28.01.1611 - 28.01.1687




Urodził się w Gdańsku. Pochodził z bogatej rodziny kupieckiej. Rodzice przeznaczyli go na stanowisko w zarz±dzie rodzimego miasta. W zwi±zku z tym odbył studia prawne w Holandii, Anglii i Francji. Jeszcze przed wyjazdem interesował się obserwacjami astronomicznymi. W roku 1639 po¶więcił czę¶ć maj±tku rodzinnego na budowę własnego obserwatorium astronomicznego. Heweliusz zbudował olbrzymie przyrz±dy pomiarowe, przez co zdołał udoskonalić powtarzaln± dokładno¶ć pomiarów pozycji gwiazd do jednej minuty w mierze łukowej "gołym okiem". Tym samym przewyższył dokładno¶ć osi±gnięt± przez Tycho de Brahe. Z pomoc± swojej drugiej żony, Elżbiety, skompletował katalog gwiazd, który okazał się niezwykle kompletny. Niestety duża czę¶ć informacji uległa zniszczeniu, kiedy to 26 wrze¶nia 1679 jego dom i obserwatorium się spaliły. Jego "Atlas Ciał Niebieskich", stanowi±cy efekt pracy całego życia, został złożony i opublikowany po¶miertnie w roku 1690, przez jego żonę. Na pocz±tku okresu 1670 - 1679 Heweliusz zaangażował się w tok gor±cej polemiki z Johnem Flamsteedem, a póĽniej z Robertem Hookem, którzy uznawali, że tylko użycie teleskopów i mikrometrów pozwalało na dokładne okre¶lenie pozycji ciał niebieskich. Rozejm został osi±gnięty dopiero w roku 1679, kiedy to młody wówczas Edmund Halley, odwiedził Heweliusza w Gdańsku. Halley potwierdził, ze Heweliuszowy sposób pomiaru był tak samo dokładny jak inne współcze¶nie znane sposoby, ł±cznie z teleskopem pomiarowym, który przywiózł ze sob± z Anglii. Heweliusz był znanym i szanowanym astronomem. W roku 1664 został przyjęty do angielskiego Royal Society, a w 1666 zaoferowano mu główn± pozycję w nowo zbudowanym obserwatorium w Paryżu, której nie przyj±ł. Heweliusz przeprowadził wiele obserwacji księżycowych, planetarnych i słonecznych. 22 listopada 1644 zaobserwował fazy planety Merkury. Heweliusz wykorzystał własne obserwacje plam słonecznych do okre¶lenia okresu obrotów słońca, z dokładno¶ci± większ± niż osi±gnięt± przez poprzedników. Dał nazwę "faculae" jasnym regionom wokół plam słonecznych. Jan Heweliusz zmarł 28 stycznia 1687 roku w dniu swoich 76 urodzin.







IV. EDWIN POWELL HUBBLE - 20.11.1889 - 28.09.1953




Astronom amerykański urodzony w 1889 r. w Missouri. Studiował na uniwersytecie w Chicago (astronomię) oraz w Oksfordzie (prawo). Podczas studiów na Uniwersytecie Chicago skoncentrował się na matematyce oraz astronomii. Przez następne trzy lata studiował prawo na uniwersytecie w Oxfordzie. Uzyskawszy tytuł magisterski (Master of Arts), powrócił do Stanów Zjednoczonych, gdzie został nauczycielem i trenerem koszykówki w New Albany w stanie Indiana. Do astronomii Hubble powrócił w Obserwatorium Yerkes należ±cym do Uniwersytetu Chicago, gdzie uzyskał tytuł doktora w roku 1917. Dwa lata póĽniej otrzymał propozycję zatrudnienia w obserwatorium Mount Wilson w Pasadenie w Kalifornii, gdzie pracował aż do ¶mierci. Jego przybycie do Mount Wilson zbiegło się w czasie z ukończeniem budowy najpotężniejszego wówczas na ¶wiecie Teleskopu Hookera o ¶rednicy 100 cali. Dzięki poczynionym przy jego użyciu w latach 1923 - 1924 obserwacjom, Hubble ustalił ponad wszelk± w±tpliwo¶ć, że zaobserwowane już wcze¶niej z zastosowaniem słabszych instrumentów niewyraĽne obiekty okre¶lane mianem mgławic nie znajduj± się - jak s±dzono - w obrębie naszej galaktyki, lecz same stanowi± odrębne galaktyki poza Drog± Mleczn±. W 1924 r. odkrył cefeidy w kilku mgławicach (m. in. w M31 - Galaktyka w Andromedzie) i wykazał, że s± to mgławice pozagalaktyczne (według dzisiejszej terminologii: inne galaktyki). Opracował klasyfikację morfologiczn± galaktyk (na podstawie wygl±du) oraz zaproponował schemat ich ewolucji. Badał rozmieszczenie galaktyk i odkrył rozszerzanie się Wszech¶wiata (tzw. ucieczka galaktyk). Ustalił, iż istnieje zależno¶ć prędko¶ci oddalania się galaktyki od jej odległo¶ci od nas (prawo Hubble'a, 1929).







V. JOHANNES KEPLER - 1571 - 1630




Astronom niemiecki i matematyk. Urodził się w 1571 roku w miasteczku Weil der Stadr położonym na terenie ¦więtego Cesarwtsa Rzymskiego. W 1601 roku odziedziczył stanowisko cesarskie matematyka na dworze w Pradze po innym wielkim uczonym, Tychonie de Brahe. Kepler zyskał dostęp do bardzo cennych obserwacji, które Tycho poczynił gołym okiem w ci±gu kilku dziesięcioleci. Przez lata analizował on uzyskane pomiary, aby ostatecznie potwierdzić słuszno¶ć modelu heliocentrycznego. W szczególno¶ci próbował on wyznaczyć orbitę Marsa, ale kołowy kształt toru tej planety nie pasował do pomiarów Brahego. Kepler doszedł do wniosku, ze znacznie lepiej pasuje do tego celu inna geometryczna figura - elipsa. Planeta w ruchu po orbicie eliptycznej zbliża się do Słońca, to znów od niego oddala. Będ±c bliżej Słońca planeta porusza się szybciej. Jej owalny kontur można ¶ci¶le opisać za pomoc± wzorów matematycznych. Definiuj± j± dwa wewnętrzne punkty, zwane ogniskami, charakteryzuj±ce się tym, że suma odległo¶ci od nich do dowolnego punktu elipsy jest wielko¶ci± stał±. Wkrótce powstał model układu, w którym wszystkie znane planety kr±ż± po orbitach eliptycznych wokół Słońca, położonego w ich wspólnym ognisku. To odkrycie obaliło pogl±d o kołowych torach ciał niebieskich. Sformułował prawa Keplera na podstawie analizy obserwacji ruchu planet.







VI. MIKOŁAJ KOPERNIK - 19.02.1473 - 24.05.1543




Polski astronom, matematyk, ekonomista, lekarz, urodzony w 1473 r. w Toruniu przy ul. ¶w. Anny (obecnie: Kopernika). Wszechstronnie wykształcony, studiował nauki przyrodnicze, w tym metody obserwacji astronomicznych, na Akademii Krakowskiej, prawo w Bolonii i medycynę w Padwie. W 1503 doktoryzował się z prawa kanonicznego. Po powrocie do Polski mieszkał w Lidzbarku Warmińskim, Fromborku (1510), Olsztynie (1520 - 1521, w czasie wojny polsko - krzyżackiej). Tam też przeprowadzał obserwacje astronomiczne i pisał swoje dzieła. Doszedł do wniosku, że teoria Ptolemeusza nie wyja¶nia drogi ruchu planet. Odkrył, że to Słońce, a nie Ziemia, jest ¶rodkiem Wszech¶wiata, a wszystkie planety, w tym także Ziemia, poruszaj± się wokół Słońca po kolistych orbitach. Kopernik był twórc± systemu heliocentrycznego. Wiedz±c, że jego odkrycia nie zyskaj± aprobaty Ko¶cioła, który uważał Ziemię za najważniejsze miejsce we Wszech¶wiecie, powstrzymał się z opublikowaniem swego dzieła. Ksi±żka "O obrotach ciał niebieskich" ukazała się drukiem dopiero w 1543 roku, czyli w roku ¶mierci Kopernika.




VII. IZAAK NEWTON - 1642 - 1727




Newton urodził się rok po ¶mierci Galileusza w angielskim miasteczku Woolsthorpe. Podczas swojej kariery naukowej dokonał wielu ważnych odkryć z dziedziny matematyki, fizyki i astronomii. Stworzył teorię, która formułowała prawa fizyki rz±dz±ce zarówno Układem Słonecznym, jak i otaczaj±cym nas ¶wiatem. Według tej teorii planety, w tym również Ziemia s± utrzymywane na swych orbitach przez siłę grawitacji Słońca. Zainteresował się on teori± grawitacji obserwuj±c jabłka spadaj±ce z drzewa. Nurtowało go pytanie jaka jest natura siły przyci±gaj±cej jedne ciała do drugich. Doszedł do wniosku, że ta sama siła, która powoduje spadanie jabłka na ziemię, utrzymuje Księżyc na orbicie wokół Ziemi, a Ziemię na orbicie wokół Słońca. Teorię grawitacji wraz z innymi zasadami dynamiki Newton opisał w traktacie "Zasady matematyczne filozofii naturalnej". Zawarł w nim między innymi jedno proste równanie matematyczne, pozwalaj±ce przewidzieć eliptyczny kształt orbit planetarnych. Grawitacyjna siła działaj±ca między dwoma dowolnymi ciałami jest proporcjonalna do ich masy i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległo¶ci między nimi. Oznacza to, że im bliżej siebie znajduj± się ciała, tym większa jest siła ich wzajemnego przyci±gania. Będ±c dorosłym człowiekiem stworzył teorie matematyczne, przedstawiaj±ce Wszech¶wiat jako ogromn± machinę, której wszelkie ruchy można przewidzieć. Izaak zaprojektował nowy typ teleskopów, który wykorzystywał zwierciadła zamiast soczewek, daj±c tym samym wyraĽniejszy obraz. Jego wynalazek jest stosowany do dzi¶.






VIII. KLAUDIUSZ PTOLEMEUSZ - I - I w.




Astronom, matematyk, geograf, teoretyk muzyki. Działał w Aleksandrii. Był twórc± spójnej teorii matematycznej geocentrycznego systemu budowy ¶wiata. Całokształt ówczesnej wiedzy astronomicznej zawarł w 13 księgach dzieła "Mathematike syntaxis", znanego pt. "Almagest", które aż do XVI w. było uznawane za podstawowy wykład astronomii matematycznej. Popierał on geocentryczny obraz Wszech¶wiata oraz teorię epicykli Apoloniusza. Wprowadził dodatkowe elementy geometryczne, między innymi deferenty, czyli koła mimo¶rodkowe, których ¶rodki leż± nieco poza Ziemi±; oraz ekwanty, czyli punkty wyrównawcze, wokół których zakre¶lane s± epicykle. Te przesunięcia orbit i epicykli miały w pełni wyja¶nić obserwowane ruchy planet. Podczas gdy tory tych ciał niebieskich były złożone, Słońce, Księżyc i gwiazdy zataczały prostsze orbity wokół naszej Ziemi.